,,Rację mają ci, którzy wskazują, i tradycja insurekcyjna przypomina o tragizmie losów narodu polskiego, którego niezależny byt państwowy przekreślono po raz pierwszy pod koniec XVIII wieku, po raz drugi w 1939 roku, po raz trzeci zaś w latach 1944-45. Powstania świadczą o gwałtach zadawanych nam przez sąsiadów i o upadku wartości w Europie, skoro w jej centrum pozbawiono elementarnego prawa do niepodległości wspólnotę o tak wspaniałej i długiej historii.(...) Sąd nad tradycja insurekcyjną jest więc zarazem sądem nad kondycją narodu polskiego na różnych etapach jego rozwoju, sądem nad jego elitami, ale i nad całym społeczeństwem". Ze wstępu, Jacek Kloczkowski.