Wbrew temu, co mógłby sugerować tytuł, ta książka nie zabierze was w kosmiczną podróż, na spotkanie z ufoludkami - lecz w stosunkowo niedawną przeszłość, w czasy Jedynie Słusznego Ustroju.
Tytułowy kosmiczny klejnot to niezwykły półprzewodnik, wyhodowany w radzieckiej stacji kosmicznej i powierzony polskim fizykom do badań. Mimo podjęcia wszelkich możliwych środków ostrożności przez służby bezpieczeństwa cenny materiał zostaje podmieniony przez nieznanych sprawców na zwykły, "ziemski" kryształ. Ujawnienie tego faktu grozi Polsce Ludowej poważnym politycznym konfliktem z ZSRR. Do akcji wkracza kapitan Jerzy Grad. Czasu ma niewiele - musi zdążyć, zanim ktokolwiek zorientuje się w sytuacji i zanim sprawcy kradzieży wywiozą oryginalny monokryształ do USA.